الکتروموتور دالاندر
به نوعی از الکتروموتورها که دارای دو سرعت میباشند موتور دالاندر یا موتور تغییر قطب گفته میشود.
در این نوع موتورها بعنوان مثال اگر سرعت موتور در دور کند برابر با 1500 RPMباشد سرعت در دور تندRPM 3000 است . در موتورهای دالاندر از یک سیم پیچ برای هر دو سرعت استفاده میشود که نسبت سرعتها 2 به 1 است.
موتور دالاندر سه فاز در فرکانس 50 هرتز با 4 و 2 قطب با سرعت 3000 و 1500 دور و با 8 و 4 قطب با سرعت 1500 و 750 دور و با 12 و 6 قطب با سرعت 1000 و 500 دور موجود میباشد . چنانچه به سرعتهای کمتری نیاز بود میتوان از جعبه دنده یا گیربکس استفاده کرد.
سرعت موتور دالاندر با تغییر تعداد قطب موتور تغییر میکند که برای تغییر تعداد قطب تغییراتی در اتصالات الکتریکی موتور اعمال میکنند.
کاربرد موتور دالاندر در صنعت
در مواردی همچون کولرهای آبی ، نوار نقاله ها ، جرثقیلهای سقفی و ریلی ، دستگاههای صنایع غذایی و نساجی ، اسکله ها ، دستگاههای شهربازی ، چرخ سفالگری و … از الکتروموتورهای دالاندر استفاده می شود.
مزایای موتور دالاندر
- تلفات کم راه اندازی
- راندمان بالا
- درجه حرارت کم در حین کار
- عملکرد با دو سرعت متفاوت
- تعمیر و نگهداری ساده
- کم مصرف
معایب موتور دالاندر
- استهلاک زیاد
- ایجاد نوسان هارمونیکی بالا در هنگام تغییر قطب
- سرعت غیر قابل تنظیم به غیر از نسبت 2 به 1
تغییر سرعت در موتور دالاندر
اموتور دالاندر دارای یک سیم پیچ است که از شش کلاف تشکیل شده است و میتوان با تغییر اتصلات ترمینال موتور اتصالات کلافها را تغییر داد که این امر موجب نصف یا دو برابر شدن سرعت موتور می شود.
انواع اتصلات موتور دالاندر
1 – اتصال مثلث با ستاره دوبل ( مثلث ستاره ستاره )
از این روش در مواقع نیاز به تغییر سرعت در عین ثابت بودن گشتاور استفاده میشود.
2 – اتصال ستاره با ستاره دوبل ( ستاره ستاره ستاره )
در این روش نیز مانند روش قبلی میتوان با گشتاور ثابت سرعت موتور را تغییر داد اما این روش اغلب برای سرعتهای بسیار بالا استفاده میشود.
3 – اتصال ستاره دوبل با مثلث ( ستاره مثلث مثلث )
در این نوع اتصال نیز با ثابت بودن گشتاور میتوان سرعت را تغییر داد ، این روش برای کار در سرعت کم مناسب است .
لازم به ذکر است مدار راه انداز ستاره مثلث هیچ ارتباطی با اتصال ستاره مثلث در موتور دالاندر ندارد .
تشخیص موتور دالاندر
برای تشخیص الکتروموتور دالاندر از سایر الکترموتورها میتوان از روی پلاک موتور و با توجه به سرعت موتورمیتوان تعداد قطبهای آنرا محاسبه کرد اقدام نمود همچنین در برخی موارد برای نشان دادن اینکه موتور دالاندر است بر روی پلاک موتور عبارت גג/∆ درج می شود.
الکتروموتور سه سرعته
در این نوع موتور سیم پیچهای دالاندر دو سرعت کم و زیاد را برای موتور تعیین میکنند و با استفاده از سیم پیچ سوم سرعت دیگری به الکتروموتور اضافه میشود که از دو سرعت در حالت دالاندر کمتر است بنابراین اینگونه موتورها دارای سه سرعت متفاوت خواهند بود.
الکتروموتور سه سرعته غالباً در جرثقیلها یا موارد مشابه مورد استفاده قرار میگیرند.
پلاک خوانی موتور دالاندر
پلاک موتور در واقع همان شناسنامه موتور است که بر روی بدنه موتور نصب شده است تا با مطالعه آن مشخصات موتور برای انجام کار یا پروژه در نظر گرفته شود . این مشخصات بدین شرح است :
NO : شماره سریال ساخت موتور
TYPE : بیانگر نوع و مدل الکتروموتور است
A : توان نامی موتور در واحد آمپر
V : ولتاژ نامی موتور در واحد ولت
50HZ : فرکانس کاری 50 هرتز ( مجاز به استفاده در ایران و کشورهایی که فرکانس شبکه آنها 50 هرتز است )
60HZ : فرکانس کاری 60 هرتز ( مجاز به استفاده در کشورهایی که فرکانس شبکه آنها 60 هرتز است )
RPM : سرعت نامی موتور یا تعداد دور چرخش موتور در یک دقیقه در واحد RPM
KW : بیانگر توان نامی موتور در واحد کیلووات
IP : نوع محافظت موتور در برابر عوامل بیرونی مانند گرد و غبار ، رطوبت یا دما میباشد .
